Algemeen
De rentevisie is een van de instrumenten bij beslissingen over het aantrekken van langlopende leningen. Bij een normale rentestructuur (rentepercentage langlopende leningen is hoger dan dat van kortlopende leningen) is het beleid dat zoveel mogelijk tot de kasgeldlimiet met kort geld gefinancierd wordt. Afhankelijk van de liquiditeitsprognose, de rentevisie en de renterisiconorm in meerjarig perspectief wordt bepaald wanneer er langlopende leningen worden aangetrokken. De ontwikkelingen op de financiële markten worden hiervoor nauwlettend gevolgd.
Ontwikkelingen
Inflatie
De inflatie in de eurozone is in 2022 met 11% fors gestegen. De inflatie is omhoog geschoten door sterk gestegen energieprijzen en verstoringen in de levering van producten. De oorzaken hiervan zijn:
- verstoringen in de levering van producten door de coronacrisis;
- de oorlog in Oekraïne;
- de verkrapping van de arbeidsmarkt.
De vraag is nu dus hoger dan het aanbod en daardoor stijgen veel prijzen.
Maatregelen Europese Centrale bank
Het belangrijkste doel van de ECB is de prijzen stabiel houden en daardoor zorgen voor economische groei en werkgelegenheid.
Om de inflatie tegen te gaan heeft de ECB in 2022 de beleidsrente (en daarmee de rente voor de commerciële banken) verhoogd van 0 naar 2,5%. De renteverhoging heeft geleid tot hogere rentes op kortlopende leningen, maar ook op leningen met een lange rentevast periode.
Daarnaast bouwde de ECB in 2022 de stimuleringsmaatregelen voor het opkopen van leningen af. Met het opkopen kan de ECB geld de economie in laten stromen. Maar dit is niet gewenst bij een hoge inflatie.
Geldmarktrente
De Euribor is het rentetarief waartegen banken elkaar leningen verstrekken en waartegen de gemeente kort geld kan lenen. Gedurende 2022 steeg de Euribor fors van -0.58% tot 1.88%.
Omdat de gemeente geen kasgeldleningen nodig had in 2022 leverde dit geen nadeel op.
Door de stijging van de geldmarktrente ontstond wel een voordeel. Gemeenten ontvangen vanaf het 3e kwartaal weer rente voor de gelden die bij de Rijksschatkist uitstaan. Dit leverde gemeente Weert circa € 65.000 op.
Kapitaalmarktrente
In 2022 hoefde ook geen langlopende geldleningen te worden opgenomen. Hierdoor heeft de fors gestegen kapitaalmarktrente in 2022 geen effect op onze gemeente gehad.
Laatste ontwikkelingen
In 2023 is de ECB verder gegaan met de renteverhogingen, om de inflatie te bestrijden.
Ondanks de onrust in de bankensector heeft de ECB de rente in maart toch verhoogd. Na de laatste verhoging van maart bedraagt de beleidsrente nu 3,5%.
In reactie op de problemen bij Credit Suisse en enkele Amerikaanse banken zei bankpresident Lagarde dat de banksector in de eurozone schokbestendig is en sterke kapitaal- en liquiditeitsposities heeft. De verwachting is dat de inflatie in 2023 als ook in 2024 duidelijk boven de doelstelling van de ECB (2%) blijft. De centrale bank zal het monetaire beleid daarom verder verkrappen. Hierdoor zullen de rentes ook voor gemeenten verder oplopen.
Zolang er voldoende financieringsmiddelen zijn en de gemeente niet de markt op hoeft voor (langlopende) leningen, kunnen de overtollige middelen uitgezet worden en hiervoor rente worden ontvangen. Het moment waarop de gemeente leningen zal moeten aantrekken is afhankelijk van het investeringstempo. Het ligt in de verwachting dat er niet voor het 2e halfjaar 2023, of wellicht later, geld hoeft te worden aangetrokken.