In de onderstaande inventarisatie wordt ingegaan op de risico's die de financiële positie van de gemeente kunnen beïnvloeden.
Diverse risico's keren jaarlijks terug, zoals bijvoorbeeld:
- de grondexploitatie (zie hiervoor de afzonderlijke paragraaf "Grondbeleid"); de risico's zijn op basis van de laatste inzichten afgedekt door middel van de reserve risicobuffer grondexploitatie en voorzieningen, maar er blijft een risico bestaan;
- (exploitatie) vastgoed;
- Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO);
- het inkomensdeel van de Wet Werk en Bijstand;
- de parkeeropbrengsten;
- de ontwikkeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds.
Bij de inventarisatie van de risico's zijn 212 (begroting 2023: 211; jaarrekening 2021: 209) risico's geïdentificeerd. In de tabel op de volgende pagina's zijn de 10 voor onze gemeente grootste risico's opgenomen. In de kolom I/S wordt aangegeven of het risico structureel (S) of incidenteel (I) van aard is.
Ris.nr. | Proces | Beschrijving risico | Categorie | Oorzaak risico | Gevolgen risico | I/S | Genomen beheersmaatregelen | Bedrag | |
1 | R.R2.8 | Grondexploitatie bedrijventerreinen | Onzekerheid over opbrengsten en kosten als gevolg van lange doorlooptijd. | Financieel risico | De opleving in de bouw zorgt voor een opstuwend effect in de kosten voor bouw-en woonrijp maken van bouwgrond. Tevens zorgt onzekerheid in afzet voor een lange looptijd van grondexploitaties. De markt is echter aangetrokken, alleen door de stikstof blijft het risico bestaan. | Negatieve invloed op de opbrengsten en verhoging van kosten. | S | Ten aanzien van de prijsontwikkeling wordt met regelmaat de regionale markt onderzocht. De gehanteerde prijzen worden daar goed op afgestemd. Er is een risicobuffer bouwgrondexploitaties. | 3.200.000 |
2 | R.R2.7 | Grondexploitatie woningbouwprojecten | Onzekerheid over opbrengsten en kosten als gevolg van de lange doorlooptijd en onzekerheid over woningbouw op uitbreidingslocaties in relatie tot de marktwerking. | Financieel risico | De druk op de woningmarkt zorgt onder meer voor een stijging van de kosten voor bouw- en woonrijp maken en de bouwkosten. Tevens is de afzetbaarheid van bouwkavels op lange termijn moeilijk voorspelbaar. | Negatieve invloed op de opbrengsten en verhoging van kosten. | S | Ten aanzien van de prijsontwikkeling wordt met regelmaat de regionale markt onderzocht. De gehanteerde prijzen worden daar goed op afgestemd. Er is een risicobuffer bouwgrondexploitaties. | 2.500.000 |
3 | R.K5.16 | Privacy | Privacy, datalek: Het in verkeerde handen vallen van (privacy) gevoelige informatie/ persoonsgegevens. | Juridisch/aansprakelijkheids risico | Menselijke fout, hack, niet-versleutelde info versturen, onbeveiligde mail. | Het in verkeerde handen vallen van tot de persoon herleidbare gegevens, bestuurlijke boete. (AP) | S | Autorisaties beperken/ gegevens en toegang beveiligen/ bewustheid organisatie Privacy door PT | 1.200.000 |
4 | R.K5.13 | ICT | Uitval van systemen en/of netwerk. | IT risico | Systemen of het netwerk zijn niet toegankelijk voor de medewerkers door bijvoorbeeld cyberaanvallen, uitval netwerk etc. | * Medewerkers kunnen hun werk niet verrichten. Efficiencyloss. | I | ICT is uitbesteed via ICT NML. | 900.000 |
5 | R.K2.8 | 3 D breed | Gewenste afname van doorverwijzing van de 1e lijn naar de 2e lijn komt nog onvoldoende tot stand. | Maatschappelijk risico | Onvoldoende afstemming met en tussen aanbieders/ hulpverleners. En te weinig aanbod 1e lijn. | Hogere kosten voor de gemeente. | S | We blijven het stelsel hierop monitoren via rapportages jeugdhulp en WMO. Als gevolg van de nieuwe verwervingssystematiek en toegangsprocedure vindt er een extra 'check' plaats aangaande de toegang tot de tweede lijn. Diverse initiatieven om 1e lijn te versterken (beleid algemene voorzieningen, pilots behandelteams Jeugd en praktijkondersteuner Jeugd etc). | 750.000 |
6 | R.K2.24 | Jeugdhulp | Uitgaven stijgen harder dan waarin de begroting rekening mee is gehouden. | Financieel risico | In de begroting is rekening gehouden met een stabilisatie van het cliëntenaantal en gemiddelde kosten per cliënt. Ook is uitgegaan van financiële besparingen vanaf 2024 als gevolg van een nieuwe manier van verwerven en transformatie. Door gedeeltelijke uitstel van de verwerving wordt deze financiële besparing vertraagd. Deze aannames kennen een ruime mate van onzekerheid. | Hogere uitgaven Jeugdhulp. | S | * Cliëntenaantallen, gemiddelde kosten en uitgaven worden gemonitord zodat snel kan worden geanticipeerd op nieuwe ontwikkelingen. | 750.000 |
7 | R.K3.33 | WMO | Financieel risico door invoering abonnementstarief 2019 voor de eigen bijdrage Wmo. Doordat eigen bijdrage niet meer afhankelijk is van inkomen ontstaat een hoger beroep op voorzieningen. Het is onzeker of de situatie inmiddels is gestabiliseerd of dat cliëntenaantallen verder stijgen. | Financieel risico | Wijziging landelijke wet- en regelgeving. | Hogere kosten voor de gemeente. | S | In de begroting is de toegenomen vraag verwerkt. Er vindt frequente monitoring plaats van de ontwikkeling van cliëntenaantallen. Er zijn plannen om wet en regelgeving te wijzigen ( voornemens voor 1 jan 2025). | 500.000 |
8 | R.K3.27 | WMO | Genomen besluiten Begeleiding (BG) in strijd met recht. | Juridisch/aansprakelijkheids risico | Verordening en beleid zijn niet conform jurisprudentie. | Onjuiste besluiten, financieel risico en imago schade. | S | Volgens uitspraak van de Rechter zijn de besluiten in strijd met de wet. Juridisch Zaken en Beleid zijn bezig om een oplossing hiervoor te bedenken. | 400.000 |
9 | R.K3.34 | WMO | Uitgaven stijgen harder dan waarmee in de begroting rekening mee is gehouden. | Financieel risico | In de begroting is rekening gehouden met een stabilisatie van het cliëntenaantal. Ook is uitgegaan van financiële besparingen vanaf 2023 als gevolg van een nieuwe manier van verwerven en transformatie. Deze aannames kennen een ruime mate van onzekerheid. | Hogere uitgaven WMO. | S | * Cliëntenaantallen en uitgaven worden gemonitord zodat snel kan worden geanticipeerd op nieuwe ontwikkelingen. | 375.000 |
10 | R.K1.18 | Renterisico | Renteschommelingen. | Financieel risico | Schommelingen op de kapitaalmarkt. | Afwijking van budget (kan positief of negatief zijn). Of moeten bijramen in de begroting. | S | Sturen via de liquiditeitsplanning voor zover mogelijk. Leningen met gespreide looptijden. Voldoen aan renterisiconorm. | 300.000 |
Totaal | 10.875.000 |
In de voorgaande tabel zijn de risico's opgenomen die corresponderen met de nummers in de onderstaande grafiek.
Kans van optreden | Financiële impact | ||
Klasse | Frequentie | Klasse | Financieel gevolg |
|---|---|---|---|
1 | ≤ 1 keer per 10 jaren | 1 | € 0- € 10 |
2 | 1 keer per 5-10 jaren | 2 | € 10 - € 40 |
3 | 1 keer per 2-5 jaren | 3 | € 40 - € 100 |
4 | 1 keer per 1-2 jaren | 4 | € 100 - € 200 |
5 | ≥ 1 keer per jaar | 5 | meer dan € 200 |
Naast de 10 grootste risico's is er sprake van overige risico's die opgeteld een financieel risico vormen van € 3.793.600 (begroting 2023: € 3.658.600; jaarrekening 2021: € 4.253.600). Het totaal benodigde weerstandsvermogen (dit is het totale bedrag aan financiële risico's) bedraagt hiermee: € 14.668.600 (begroting 2023: € 14.156.600; jaarrekening 2021 € 15.578.600).
In vergelijking met de risico-inventarisatie die is weergegeven in de begroting 2023 is per saldo in totaal sprake van een toename van het aantal risico's met 1 en een toename in het bedrag van
€ 512.000.
Bij de verschuivingen in de 10 grootste gesignaleerde risico's is/zijn ten opzichte van de begroting 2023 sprake van:
- Toevoeging van een nieuw risico inzake ICT: 'Uitval van systemen of netwerk', voor een bedrag van € 900.000;
- Risico inzake Jeugdhulp: 'Uitgaven stijgen harder dan waarin de begroting rekening mee is gehouden', is in totaal voor een bedrag van € 375.000 naar boven bijgesteld;
- Door het toevoegen van het risico inzake ICT (zie eerste aandachtspunt) is het risico over de BUIG gelden vanuit de categorie van de 10 grootste gesignaleerde risico's naar de categorie van de overige risico's geschoven. Dit voor een bedrag van €300.000.
- Risico's inzake de grondexploitaties Bedrijventerreinen en Woningbouwprojecten zijn in totaal voor een bedrag van € 600.000 naar beneden bijgesteld (zie paragraaf "Grondbeleid").